Modne dziś słowo „manipulacja” wtargnęło w wiele dziedzin naszego życia. Najczęściej nie zdajemy sobie sprawy z tego, w jakim stopniu ludzkie działania i poglądy warunkowane są przez czynniki od nas niezależne.
O manipulacji mówimy w kontekście polityki, środków masowego przekazu czy panującej władzy. Jest to rodzaj sterowania, kierowania czy wywierania wpływu na ludzi, budzący jak najbardziej negatywne skojarzenia. Umiejętność manipulacji może bowiem okazać się narzędziem bardzo niebezpiecznym…
Niezwykle intrygująco brzmi więc tytuł proponowanej tu czytelnikowi publikacji. Autorka podpierając się wynikami badań znanych naukowców oraz wypowiedziami światowych autorytetów z dziedziny psychologii udowadnia, że często mamy mniejszy wpływ na własne postępowanie, niż skłonni bylibyśmy sądzić. Można powiedzieć, że praca ta zawiera przegląd największych odkryć psychologii dotyczących technik wpływu na ludzkie postępowanie i co najbardziej pasjonujące w tej książce, technik wpływu na ludzką psychikę. Sama Winn stoi jakby z boku, pozwalając czytelnikowi zanurzyć się w teoriach Aronsona, Hinkle, Hoffmana, Kieslera, Junga, Milgrama czy Zimbardo.
Inspiracją do napisania tej książki były wydarzenia wojny koreańskiej, to one bowiem stanowiły impuls do ożywionej dyskusji na temat technik manipulacji umysłem. Autorka podejmuje zwłaszcza trzy zagadnienia: prania mózgu, warunkowania oraz indoktrynacji. Zastanawia się również nad wpływem czynników wywołujących stres na pracę ludzkiego mózgu. Tłem tych rozważań są wydarzenia, które wstrząsnęły światową opinią publiczną, takie jak na przykład samobójstwo 913 członków „Świątyni Ludu”. Zmuszają one do zastanowienia, dlaczego tak często opieramy się na założeniach nie popartych faktami, jakie elementy naszej osobowości ułatwiają manipulowaniu naszymi zachowaniami czy jak mają się nasze emocje do tychże zachowań.
Kolejną kwestią, zajmującą sporą część książki, jest uczenie warunkowe, warunkowanie emocji i wpływ autorytetów na nasze postępowanie. Bardzo ciekawy jest również rozdział traktujący o hipnozie, która, jak się okazuje, nie jest stanem prostym do zdefiniowania. Szczególnie dziś aktualny temat sekt nie został tu potraktowany po macoszemu – autorka szczegółowo wyjaśnia na czym polega zjawisko religijnej i politycznej konwersji.
Książka ta z pewnością spełni oczekiwania każdego, kto choć trochę interesuje się psychologią i chciałby poznać oraz lepiej zrozumieć mechanizmy, które na nas wpływają. Zaskoczenie i zaciekawienie będą nieodłącznie towarzyszyć tej pasjonującej lekturze.
Sylwia Boguta
Sylwia Boguta
