Książka Anny Wasak pt. Transplantacje dotyka skomplikowanego zjawiska, jakim są przeszczepy narządów i tkanek. Aby móc zrozumieć tę metodę i rozmawiać na temat transplantacji, potrzebujemy wiedzy nie tylko z zakresu medycyny, lecz także z zakresu prawa, etyki, teologii, psychologii. Może właśnie dlatego ta kwestia jest tak rzadko poruszana w mediach. A jeśli świat mediów dotyka sprawy przeszczepów, to tylko wtedy, kiedy tchnie ona sensacją. Wydaje mi się jednak, że to nie tylko świat mediów ma z tym problem. Ludzie zbyt mało wiedzą na temat tego sposobu leczenia i czas to zmienić.
Transplantacja to przeszczepienie narządu w całości lub części, tkanki lub komórek z jednego ciała na inne (lub w obrębie jednego ciała). Obecnie jest to już rozpowszechniona metoda leczenia. Na świecie żyje około miliona osób z przeszczepionym narządem. Można przeszczepić np. nerkę, serce, wątrobę, trzustkę lub tkanki np. skóry, kości, szpiku kostnego. Rozwój transplantologii (nazwa nauki zajmującej się przeszczepami) „nastąpił w drugiej połowie XX wieku, ale pierwsze próby przeszczepiania tkanek i narządów były podejmowane w starożytnych Indiach”. Praojcem nowoczesnej transplantologii jest Amerykanin francuskiego pochodzenia Alexis Carrel, który za swoje badania otrzymał w 1912 roku Nagrodę Nobla. To tylko początek rozległej historii, o której mówi w swojej książce Anna Wasak. Na przełomie tylu lat kształtowała się metoda, która teraz przynosi bardzo dobre wyniki. Jest szansą dla wielu ludzi, aby mogli normalnie funkcjonować w społeczeństwie (np. dla tych, którzy muszą poddawać się nieustannej dializie) lub jest jedyną szansą na to, aby inni mogli żyć.
Jeszcze dziś istnieje spór dotyczący transplantacji. Metoda ta niesie bowiem ze sobą wiele ryzyka i przede wszystkim wymaga trudnych decyzji. W przypadku pobrania organu od osoby żyjącej występuje lęk o wynik zabiegu. Osobie, która jest dawcą, nie jest na pewno łatwo podjąć taką decyzję. W przypadku pobrania organu od osoby zmarłej stykamy się z bólem i cierpieniem rodziny zmarłego, która musi podjąć decyzję o oddaniu narządów. I w jednym, i w drugim przypadku ważne jest umiejętne podejście lekarza. Często zdarza się, że lekarze nie potrafią podjąć takiej rozmowy, a jeśli już to czynią, robią to w sposób nieudolny.
Inną, sporną, a istotną kwestią jest stwierdzenie momentu śmierci człowieka. W dzisiejszych czasach przyjęto, że jest to moment śmierci mózgu. Aby to stwierdzić, wykonywane są specjalistyczne badania, które mają dostarczyć pewnej odpowiedzi. Zarzuca się transplantologom dostosowywanie definicji śmierci biologicznej człowieka do swoich potrzeb. Jednak większość lekarzy opowiada się za teorią śmierci mózgu. Przed dylematami etycznymi, moralnymi, prawnymi w przypadku przeszczepów stoją rodziny, pacjenci oraz lekarze.
Anna Wasak w swojej książce porusza ten temat od różnych stron. Wyjaśnia pojęcia, przedstawia historię i zapoznaje nas z ogólnymi teoriami. Zajmuje się szczegółowo aspektami, które do tej pory jeszcze wzbudzają dyskusję i są tematem polemik, czyli śmierć człowieka, kwestie etyczne, finansowe. Nie omieszkała również pokazać jakże ważnego w tej kwestii stanowiska Kościoła. Tym bardziej, że to właśnie Kościół stoi na straży moralności, godności człowieka. Autorka książki poświęca osobny rozdział na myśli i poglądy Jana Pawła II dotyczące przeszczepów i wszystkiego, co łączy się ściśle z tą metodą leczenia. W książce również zaprezentowano świadectwa osób, które dostały drugą szansę na życie. Pokazuje to, że to nie polemika o teoriach, ale o żywych ludziach, którzy czekają na ratunek.
Tylko nasza niewiedza może stawiać nas w opozycji do nauki i sposobu leczenia, jakim jest transplantacja. Naszym obowiązkiem jest nabycie minimum wiedzy dotyczącej specyficznego leczenia, które tak głęboko dotyka człowieka nie tylko od strony medycyny, biologii, ale przede wszystkim etyki i teologii. Niektórzy wciąż jeszcze żyją w zaścianku starych poglądów, dziwnych stereotypów. Transplantacja to dla nich eksperymenty na ludziach, które nie prowadzą do niczego konstruktywnego. Już czas, aby ludzie poznali, czym tak naprawdę jest transplantacja i jak ważna jest dla ludzkiego życia. Dopiero rozumiejąc tę kwestię mogą dokonać wyboru zgodnego z ich sumieniem.
Karolina Ludwiczak
